Հրանտ Մաթևոսյան

                                                            Կանաչ դաշտը

Русский 28.04.2016

17.Подберите антонимы к данным словам.

Шумно-тихо,  громко-громко-тихо,  вниз-вверх,  позади-впереди,  говорить-молчать,  потерять-найти,  прилететь-улитать,
везде-негде, медлить-быстро, согреться-зоморозить.


18.Спишите. Вставьте вместо точек он, она, оно или они.

1. Мальчик гулял по лесу. Он увидел девочку. 2. Девочка что-то искала. Она
потеряла своего скворца. 3. Окно всегда закрывали. Но в этот день оно было
открыто.  4.  Борька  улетел  в  лес. Он мог  замёрзнуть  в  лесу.  5.  Мальчик  и
девочка стали вместе искать Борьку. Они увидели его на ёлке. 6. Дерево было
видно издалека.Оно казалось высоким.


20.Спишите. Вставьте вместо  точек он, оно,  они, мы. Подготовьтесь к
диктанту.

                                         Аисты

Летом  мы  поехали  в  деревню.  Недалеко  от  нашего
дома росло дерево. Оно было высокое и старое. Однажды на
него сел аист. Он долго осматривал дерево, а потом улетел.
На следующее утро мы увидели на дереве уже двух аистов.
Они стали строить гнездо. Скоро оно было готово.

English 28.04.2016

Jack was a young sailor. He lived in England, but he was often away with his ship. One summer he came back from a long voyage and found new neighbours near his mother's house. They had a pretty daughter, and Jack soon loved her very much. He said to her, ‘My next voyage will begin in a few days’ time, Gloria. I love you, and I’ll marry you when I come back. I’ll think about you all the time, and I’ll write to you and send you a present from every port.’ Jack’s first port was Freetown in Africa, and he sent Gloria a parrot from there. It spoke five languages. When Jack’s ship reached Australia, there was a letter from Gloria. It said, ‘Thank you for the parrot, Jack. It tasted much better than a chicken.’


A. Answer these questions.
1. Why did Jack make long voyages?
 One summer he came back from a long voyage and found new neighbours near his mother's house.
2. Where did Gloria live?
Africa
 3. Why did Jack think about Gloria all the time?
  I’ll think about you all the time, and I’ll write to you and send you a present from every port.
4. Where did Jack send Gloria the parrot from?
 Jack’s first port was Freetown in Africa, and he sent Gloria a parrot from there.
 5. Where did Jack get Gloria’s letter about the parrot?
When Jack’s ship reached Australia, there was a letter from Gloria.
6. What did Gloria do to the parrot?
Jack’s first port was Freetown in Africa, and he sent Gloria a parrot from there.

B. Which words in the story on page 4 mean the opposite of:
1. short-long
2. old-new
3. worse-better
4. last-next
 5. little -big
6. ugly-beautiful
7.wine-lose


 C. Write this story. Put one word in each empty place. You will find all the correct words in the story on page 4.
Freetown is a  port in West Africa.
 Jack and another sailor from his ship went into a shop there and saw a beautiful bird.
 It was a red and grey parrot and it said ‘Hullo,’ to them.
 Jack said to his friend, ‘I’m going send it to Gloria.
 She’s the daughter of my mother’s neighbours.
 It will be a nice present for her,’
 Then Jack and his friend reached a restaurant and ate chicken and fried potatoes there.
They tasted very good.

English 22.04.2016

A Visit to London

Last Tuesday Henry Brown took his sons George and Richard and Fred to see London. They live about 50 miles from London in a small town called Greenfield. They went by train. It was a steam-train drawn by an engine called King Arthur. Mr. Brown opened the door of an empty carriage and the boys jumped in. The guard blew his whistle and waved his flag and the train started. The train was a fast one. It passed through Knightstown, Sand field before stopping. But it stopped at Crawly Junction where some people got off and where a porter put some bags of letters and parcels into the van. An old lady got into the carriage. She had a bag with her name and address on it. She had a little dog. Ten minutes later they came into Waterloo station and very soon they were out in the busy streets.

“Come on, boys, we’ll take a bus now.” A big red bus came along marked London Bridge.

“That is the bus we want,” said Mr. Brown and the boys hurried up the stair and on to the top of the bus. As they went along he pointed out places and things for them to see, “There’s Westminster Bridge and there are the Houses of Parliament. We are crossing London’s river now, The Thames, and just over there is Westminster Abbey.”

“What’s the monument on the bank of the river?” said Richard.

“That is Cleopatra’s Needle. It came from Egypt.

“That’s the fine ship in the river”

“it’s the Discovery, the ship in which Captain Scott sailed for the South Pole.”

“And what is the building in the distance with the golden cross on top?”

“That‘s St. Pail’s Cathedral,” said Mr. Brown. “It was built by the great architect sir Christopher Wren.”

“I want to see the Tower of London”, said Richard

“We’ll see that after lunch, but now we must go to the hotel, it is in Johnson Square. Come on, boys lunch is ready”

We’ll continue our trip for the next time.

1.Ընդգծված նախադասություններին տուր հատուկ հարցեր: 

Last Tuesday Henry Browt took his sons George and Richard and Fred to see London. 

Who took his sons George and Richard and Fred to see London last Tuesday?

Whom did take Henry Brown to see London?

When did Henry Brown take his sons George and Richard and Fred to see London?

They live about 50 miles from London in a small town called Greenfield.

Who live about 50 miles from London in a small town called Greenfield?

What did they do?

Where did they live?

They went by train.

Who went by train?

What did they do?

What did they trevel?

The guard blew his whistle and waved his flag and the train started.

Who blew his whistle and waved his flag and the train started?

What did the guard do?

What did the guard blow?

What did the guard wave?

What did the train do?

An old lady got into the carriage.

Who got into the carriage?

What kind of lady did get into the carriage?

What did old lady do?

She had a bag with her name and address on it.

Who had a bag with her name and address on it?

What did she have?

What did she have a bag with?

She had a little dog.

Who had a little dog?

What kind of did she have?

What did she have?

Ten minutes later they came into Waterloo station.

 Who came into Waterloo station ten minutes?

When did they come into Waterloo station?

A big red bus came along marked London Bridge.

Where did a big red bus came along?

What kind of bus did come along marked London Bridge?

What did bus do?

That’s the fine ship in the river.

What is that?

What kind of ship is in the river?

Where is the fine ship?

We’ll continue our trip for the next time.

Who shall countinue our trip for the next time?

What shall we do?

What shall we  countinue for the next time?

When shall we countinue our trip? 

Դուրս գրիր անծանոթ բառերը և սովորիր:

Miles- մղոն
engine-շարժիչ
parcel-ծանրոց
distance-հեռավորություն
architect-ճարտարապետ

Գրիր այս բառերի հականիշները՝ top, come, in, with, take, now, open, empty, soon, get off, old

Top- foot, come-go, in-out, with-without, take-give, now-then, open-close, empty-, soon-later, get off-get down, old-new

                                     A trip to the London

տեքստից դուրս գրեք գոյականները /Nouns/ բայերը /Verbs/  Ածականները /Adjectives/ Մակբայերը /Adverbs/

nouns-time, London, word, journey, place, airport, plane, midnight, dinner, film, book, travel, man, stamps, collector, bird, animal, theatre, hall, ticket, voice, character, audience, trip, night, pictures, city, New York, 

verbs-visit, left, want, call, decided, flight, arrived, had, watched, care, understand, read, go, take, mean, like, tell, think, buy, see

Adjectives-dear, fantastic, confortable, good, fast, small, bad, interesting, big, short, beautiful, friendly

adverbs-also, usually, always, already

Արշիլ Գորկի

1904թ. Վանի նահանգի Հայոց ձոր գավառի Խորգոմ գյուղում ծնվեց Ոստանիկ Ադոյանը:

Մտածկոտ և երազկոտ այս տղան չէր ցանկանում մասնակցել հասակակիցների մանկական խաղերին և օրերն անց էր կացնում լճի ափին` ավազի վրա զարմանահրաշ պատկերներ ստեղծելով:

Նա շատ դժվարին և յուրօրինակ կյանք ապրեց: Մանուկ հասակում ծանր հիվանդացավ և զրկվեց խոսելու ընդունակությունից: Հիվանդությանը հաջորդեց երկարատեւ բուժումը: Պատանի էր, երբ մեկնեց Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ: Նահանգներում Ոստանիկը բազմաթիվ զրկանքներ տեսավ: Չափահաս տարիքում նա ստեղծեց գլուխգործոցներ: Պայքարում էր չքավորության դեմ, հետո հիվանդացավ քաղցկեղով և նրան վիրահատեցին, այնուհետեւ ավտովթարի ենթարկվեց եւ կորցրեց ձեռքը, իսկ հետո էլ ինքնասպանություն գործեց Կոննեկտիկուտում գտնվող իր արհեստանոցում…

Ոստանիկ Ադոյանի անունը շատերը չեն լսել: Նա իր համար մի նոր անուն էր ընտրել` Արշիլ Գորկի, և հենց այս անունով էլ հայտնի դարձավ ողջ աշխարհին, որպես անցած հարյուրամյակի մեծագույն նկարիչներից մեկը:

Կեղծանվան ընտրությունը պատահական չէր: 1916-1920թթ. Ոստանիկ Ադոյանն ապրել է Էրիվանում և Թիֆլիսում, որտեղ էլ առաջին անգամ ծանոթացել է Մաքսիմ Գորկու կենսագրությանը: Նրա կարծիքով, մեծ հումանիստի և իր կյանքի պատմությունները բավական նման են:

Վանի ինքնապաշտպանության ժամանակ Գորկին օգնում էր աշխարհազորայիններին: Նրանց զենք, փամփուշտ, հագուստ և սնունդ էր տանում, վերադառնում էր միայն ուշ երեկոյան: 1915թ. հունիսի 15-ին, վերցնելով մի քանի օրվա սննդի պաշար և մի քիչ էլ գումար, Ադոյանների ընտանիքն ուղևորվեց Երևան: Ողջ ունեցվածքը թաղեցին տան բակում, կարծում էին, որ շուտով կվերադառնան, սակայն…

Գորկու կրտսեր քույրը` Վարդուշը, հիշում էր. «Քայլում էինք Վանա լճի արևելյան քարքարոտ ճանապարհով: Քայլում էինք օր ու գիշեր, առանց դադարի: Երբ մայրս ուտելու որեւէ բան էր գտնում՝ տալիս էր Գորկուն: Նա ավելի շատ Գորկու մասին էր հոգ տանում, քան դուստրերի, քանի որ Գորկին միակ արու զավակն էր և շատ հյուծված էր: Վանեցիների մի մասը գնաց Պարսկաստան, այնտեղից էլ Բաղդադ, իսկ մենք բռնեցինք Էջմիածին տանող ճանապարհը: Հունիսի 25-ին հասանք Էջմիածին: Էջմիածնում մնացինք երեք շաբաթ: Բակում էինք ապրում: Շուտով սկսեցին հիվանդություններ տարածվել և այդ ժամանակ Գորկին փրկեց մեզ: Նա մի սայլ բերեց և ասաց. «Պետք է հեռանանք այստեղից»: Հուլիսի 16-ին եկանք Երևան: Ապրում էինք կայարանամերձ փողոցում: Դա շատ խղճուկ տեղ էր: Մայրս աշխատում էր որբանոցում, իսկ Գորկին` տպարանում: 1916թ. քույրերս` Ագապին եւ Սաթենիկը, մեկնեցին Ամերիկա: Ես հաճախ էի Արշիլի հետ խոսում իր ծանր վիճակի մասին, սակայն նա անընդհատ ասում էր. «Ես կաշխատեմ, դուք չպետք է անհանգստանաք, ամեն ինչ լավ կլինի»: Այո՛, նա հավատում էր, որ ամեն ինչ լավ կլինի: Մենք իրար շատ էինք սիրում: Դպրոցի դասերից հետո Գորկին աշխատում էր հյուսնի արհեստանոցում, իսկ երեկոյան տպարանից գրքեր էր բերում կազմելու համար: Այսպես առանց հանգստի աշխատելով գումար էինք վաստակում: Գորկին ուզում էր, որ մայրիկը ոչնչի կարիք չզգա: Ցավոք, շուտով մայրիկն՝ ուժասպառ լինելուց հիվանդացավ: Գորկու ստացած գումարը չէր բավականացնում սնունդ գնելու համար: Ինչ-որ կերպ գոյատևելու համար՝ նա սկսեց Երևանի մերձակա գյուղերից հացահատիկ և խաղող գնել, այնուհետև դրանք քաղաքում վաճառել: Սակայն ի՞նչ կարող էր անել 14-ամյա տղան:

Մորս վիճակը գնալով վատանում էր, և 1919թ. մարտի 20-ին նա հանկարծամահ եղավ մեր ձեռքերում: Ընդամենը 39 տարեկան էր, իսկ մենք դեռ փոքր էինք: Մայրս Գորկու համար իսկական աստվածուհի էր: Մայրիկը միշտ մեզ բանաստեղծություններ էր կարդում, սովորեցնում էր սիրել բնությունը, Վանը, Հայաստանը: Մորս նկարելիս Գորկին կտավի մեջ դնում էր իր հոգին: Եվ ահա նա մեզնից հեռացավ: Մի որոշ ժամանակ անց Տիգրան անունով մի վանեցի Գորկուն առաջարկեց. «Փոքրիկ, լավ կանես վերցնես քրոջդ եւ հեռանաս այստեղից: Ի՞նչ ունես այստեղ անելու»: Գորկին համաձայնեց: Սկզբում մեկնեցինք Թիֆլիս, այնուհետև Բաթումի, այնտեղ նստեցինք Պոլիս մեկնող նավը: Ուղևորության ընթացքում Գորկին չէր բաժանվում մատիտներից: Ծաղիկներ, թռչուններ, կենդանիներ, նավեր ու երկինք էր նկարում, սկսեց բանաստեղծություններ գրել: Մեր նավը Էլիս Այլանդ մտավ 1920թ. մարտի 1-ին: Գորկին չսիրեց Ամերիկան: Շուրջբոլորը խառնաշփոթ էր, սակայն հետո սովորեցինք այդ խելահեղ ռիթմին, բայց Արշիլն անընդհատ կարոտում էր Վանը:

1925թ. Գորկին մեկնում է Նյու Յորք, որը համարվում էր Ամերիկայի գեղանկարչության կենտրոնը: Արշիլը զգում էր, որ կհասնի արվեստի բարձունքներին:

Արվեստն ունիվերսալ է… Արշիլ Գորկու ողջ ստեղծագործական ուղին ամփոփված է այս բառերի մեջ: Ամերիկայում նրան անվանում էին «Ամենաինտերնացիոնալ նկարիչ», «20-րդ դարի ինտելեկտուալ հեղափոխության զավակ»:

Իր առաջին քայլերն Արշիլ Գորկին կատարել է դեռեւս Վանա լճի ափին: Այդ տարիներին փայտիկը փոխարինում էր վրձնին, իսկ ավազը՝ կտավին, ալիքներն էլ ոչնչացնում էին նրա ստեղծած հրաշալի աշխարհը:

Նրա լավագույն աշխատանքներից են` «Նկարիչն ու նրա երեւակայական կինը», «Նատյուրմորտ», «Ինքնանկար», «Պեյզաժ», քույրերի` Վարդուշի, Սաթենիկի, Ագապիի եւ այլոց դիմանկարները, որոնք ստեղծվել են 20-30-ական թվականներին, ռեալիստական ոճի մեջ: Այս կտավներն իրենց տեղն են գտել աշխարհի խոշորագույն պատկերասրահներում:

Արշիլ Գորկու «Նկարիչը եւ մայրը» կտավն առանձնանում է յուրահատուկ հմայքով: Մոր նուրբ դիմագծերում տխրության ծով է: Հայացքը հպարտ է, շուրթերը սեղմված են, իսկ գեղեցիկ  խելացի աչքերը լի են վախով: Այս աչքերի մեջ երևում է ժողովրդի բնավորությունը: Ոստանիկի աչքերը լայն բացված են, սուր ականջներն` ընդգծված, իսկ ձեռքին ծաղիկներ են: Քիչ ծռված շուրթերն, ասես, ուզում են ժպտալ, սակայն չեն կարողանում: Ասես երեխայի հոգու մեջ մի վերք է բացված, նա չի կարող կեղծել եւ ժպտալ այս կյանքին:

Արշիլն իր հարազատ վայրերից եւ խորտակված պատանեկությունից շատ բան բերեց Ամերիկա: Գորկին գտնում էր, որ այն, ինչը ծնվում է մարդու հանճարից, չպետք է արժանանա սառն անտարբերության, եւ պայքարում էր դրա դեմ: Պատասխանատվության զգացում ու սեփական անձի հանդեպ պահանջկոտություն, մարդկության համար պայքարելու ձգտում. սա է եղել Արշիլ Գորկու հավատամքը:

Նա անսահմանափակ գիտելիքների տեր էր, ամերիկյան պատմության խոշոր գիտակ: Բազում անգամներ է մամուլը գրել, որ Արշիլ Գորկու, Պոլլոկի եւ Մատտի շնորհիվ է, որ ժամանակակից գեղանկարչությունը զարգացման նոր ուղիներ գտավ, եւ, որ Գորկին ժամանակակից ամերիկյան արվեստի եւ նյույորքյան նկարչական դպրոցի հիմնադիրն է: Ամերիկայում 30-40-ական թթ. անվանում են Գորկու շրջան: Գորկին առանց բացառության մեծ ազդեցություն է թողել Ամերիկայի բոլոր խոշոր նկարիչների վրա:

1967թ. ֆրանսիական մամուլը գրեց. «Գորկին միակն է, ով կարողացավ ամերիկյան գեղանկարչությունը եվրոպական մակարդակի հասցնել»:

Արշիլի մասին գրվել են բազմաթիվ հոդվածներ, ալբոմներ աշխարհի տարբեր լեզուներով:

Գորկին մահացավ ավելի վաղ, քան կարողացավ իրագործել իր երազանքը` վերադառնալ Հայաստան: Մահացավ միայնության մեջ…

1948թ. Վարդուշին ուղղված նամակներում նա գրում էր, որ հոգնել է Ամերիկայից, գտնում է, որ իրեն այստեղ չեն հասկանում, չեն գնահատում իր արվեստը: Գորկին իսկական հայ էր, սիրում էր մայրենի լեզուն եւ նվիրված էր հարազատ արվեստին: Պաշտում էր Հայաստանը եւ միշտ ասում էր. «Մի օր ես հայրենիք կվերադառնամ սակայն միայն այն ժամանակ, երբ ամուր կանգնած կլինեմ ոտքերիս վրա, որպեսզի փառաբանեմ հայրենիքս»: Չհասցրեց, բայց փոխարենն այն փառաբանեց իր արվեստով…

1. ​Ինչպիսի՞ երեխա էր մանուկ նկարիչը:

                Մտածկոտ, երազկոտ

            2.Ինչո՞ւ նա ընտրեց Արշիլ Գորկի կեղծանունը:

                Կեղծանվան ընտրությունը պատահական չէր: 1916-1920թթ. Ոստանիկ Ադոյանն ապրել է Էրիվանում և Թիֆլիսում, որտեղ էլ առաջին անգամ ծանոթացել է Մաքսիմ Գորկու կենսագրությանը: Նրա կարծիքով, մեծ հումանիստի և իր կյանքի պատմությունները բավական նման են:

 

                 3.Ինչպե՞ս էր ապրում նկարչի ընտանիքը Երևանում:

                   Հուլիսի 16-ին եկանք Երևան: Ապրում էինք կայարանամերձ փողոցում: Դա շատ խղճուկ տեղ էր: Մայրս աշխատում էր որբանոցում, իսկ Գորկին` տպարանում: 1916թ. քույրերս` Ագապին եւ Սաթենիկը, մեկնեցին Ամերիկա: Ես հաճախ էի Արշիլի հետ խոսում իր ծանր վիճակի մասին, սակայն նա անընդհատ ասում էր. «Ես կաշխատեմ, դուք չպետք է անհանգստանաք, ամեն ինչ լավ կլինի»: Այո՛, նա հավատում էր, որ ամեն ինչ լավ կլինի: Մենք իրար շատ էինք սիրում: Դպրոցի դասերից հետո Գորկին աշխատում էր հյուսնի արհեստանոցում, իսկ երեկոյան տպարանից գրքեր էր բերում կազմելու համար: Այսպես առանց հանգստի աշխատելով գումար էինք վաստակում: Գորկին ուզում էր, որ մայրիկը ոչնչի կարիք չզգա: Ցավոք, շուտով մայրիկն՝ ուժասպառ լինելուց հիվանդացավ: Գորկու ստացած գումարը չէր բավականացնում սնունդ գնելու համար: Ինչ-որ կերպ գոյատևելու համար՝ նա սկսեց Երևանի մերձակա գյուղերից հացահատիկ և խաղող գնել, այնուհետև դրանք քաղաքում վաճառել: Սակայն ի՞նչ կարող էր անել 14-ամյա տղան

 

                4.Ներկայացրու Արշիլ Գորկու «ՙՆկարիչը եւ մայրը» նկարը;   

                   Մոր նուրբ դիմագծերում տխրության ծով է: Հայացքը հպարտ է, շուրթերը սեղմված են, իսկ գեղեցիկ  խելացի աչքերը լի են վախով: Այս աչքերի մեջ երևում է ժողովրդի բնավորությունը: Ոստանիկի աչքերը լայն բացված են, սուր ականջներն` ընդգծված, իսկ ձեռքին ծաղիկներ են: Քիչ ծռված շուրթերն, ասես, ուզում են ժպտալ, սակայն չեն կարողանում: Ասես երեխայի հոգու մեջ մի վերք է բացված, նա չի կարող կեղծել եւ ժպտալ այս կյանքին:

               5.Դուրս գրիր թվականները և գրիր բառերով;

                         1904-հազար ինը հարյուր չորս

                         1916- հազար ինը հարյուր տասնվեց

                         1920-հազար ինը հարյուր քսան

                         1915-հազար ինը հարյուր տասնհինգ

                         15-տասնհինգ

                         25-քսանհինգ

                         16-տասնվեց

                         14-տասնչորս

                         1919-հազար ինը հարյուր տասնինը

                         20-քսան

                         39-երեսունինը

                         1-մեկ

                         1925-հազար ինը հարյուր քսանհինք

                         30-երեսուն

                         40-քառասուն

                         1967-հազար ինը հարյուր վաթսունյոթ

                         1948-հազար ինը հարյուր քառասունութ

                         

                6.Դուրս գրիր 2 բարդ նախադասություն՝ առանձնացնելով պարզ 

  նախադասությունները: 

          

                                1916-1920թթ. Ոստանիկ Ադոյանն ապրել է Էրիվանում և Թիֆլիսում, որտեղ էլ առաջին անգամ ծանոթացել է Մաքսիմ Գորկու կենսագրությանը:

               Մայրս աշխատում էր որբանոցում, իսկ Գորկին` տպարանում:

English 21.04.2016

journey-ճամփորդություն
instead-փոխարեն

Տանը կատարեք այս վարժ. 

Դանիել Վարուժան 21.04.2016թ.

1884 — 1915

Արևմտահայ բանաստեղծությունը 20-րդ դարում ունեցավ երեք անմահ անուն. Միսաք Մեծարենց, Սիամանթո և Դանիել Վարուժան։ Եթե Մեծարենցը անմահացավ գյուղի, բնության ու սիրո զգացմունքների իր նուրբ տաղերով, Սիամանթոն՝ հերոսական կռվի հրավերներով ու հայկական կոտորածների ցավագին նվագներով, ապա Դանիել Վարուժանի ստեղծագործության էությունը եղավ գեղեցկության, ուժի ու աշխատանքի տարերքը։
Վարուժանի կյանքը թեպետ և ընդհատվեց երիտասարդ հասակում, բայց նա ստեղծեց հասարակական մեծ բովանդակության և գեղարվեստական կատարյալ ձևերի պոեզիա։ Նա հոգեկան մերձեցումներ ունեցավ համաշխարհային պոեզիայի խոշոր դեմքերի հետ, պահպանելով, սակայն, իր ստեղծագործության ազգային ոճն ու դրոշմը։ Այս բանը խոստովանել է նաև ինքը։ Խոսելով նաև վերածնության շրջանի իտալական և ֆլամանդական արվեստից կրած ազդեցության մասին, Վարուժանը միաժամանակ հատկապես ընդգծում է, որ իր վրձինը թաթախել է միայն հայրենի հողի «որդան կարմիրի» և «ծովածուփ արյան» մեջ։
Դանիել Վարուժանը (Դանիել Չպուքքարյան) ծնվել է 1884 թվականին, Արևմտյան Հայաստանի Սեբաստիա նահանգի Բրգնիկ գյուղում։ Նա մեծացել է գեղեցիկ բնության մեջ, իրենց գյուղի գետեզերքներին թախծող ուռիների օրորի տակ։ Գիշերները մայրը որդուն պատմել է պանդխտության մեջ գտնվող հորից և նրա երևակայությունը բորբոքել թուրք ենիչերիների մասին արած պատմություններով։ Բնությունից ստացած երազային տպավորություններին խառնվել են կյանքի վշտերը։
Վարուժանը գրաճանաչ է դառնում գյուղի վարժարանում, իսկ 1896 թվականից ուսումը շարունակում է Պոլսում սկզբում Սագըղ Աղաջիի Մխիթարյան դպրոցում, ապա Քաղկեդոնի վարժարանում։
Պոլիսը երեխայի վրա ծանր տպավորություն է թողնում։ Նա տեսնում է սուլթան Համիդի կազմակերպած ջարդի հետքերը։ Այդ օրերի հալածյալներից էր նաև բանաստեղծի հայրը, որին հարազատները երկար ժամանակ որոնում և վերջապես գտնում են բանտում՝ շղթաների մեջ։ Տարիներ անց, «Հորս բանտին մեջ» ոտանավորում, Վարուժանը հիշում է՝

Դեռ փոքր էի, եկա քեզի մենավոր,
Մութ զընդանիդ մեջ այցի,
Մայրս հիվանդ էր, կը շրջեի ես ազատ
Մեջտեղը բանտի եւ մահճի։

Բանտարկյալ հորը նա պատմում է իրենց քաշած ծանր կյանքի մասին, տատը մահացել է, մայրը հիվանդ է և խուլ հազում է, չորացել են պարտեզի վարդենիները, ավերվել է հայրական օջախը։
Հայրը մի կերպ ազատվում է բանտից և աշխատում Պոլսի իջևանատներից մեկում։ Դպրոցական արձակուրդները պատանին անց է կացնում հոր մոտ և ականատես դառնում պանդուխտների տառապալի կյանքին։ «Արձակուրդներս ընդհանրապես անցած են հորս քով, Խավյար Խանը, հայ պանդուխտներու հառաչանքներուն և վերքերու տրոփյունին ունկնդիր», — գրել է բանաստեղծը։
1902 թվականին Վարուժանը տեղափոխվում է Վենետիկի Մուրադ-Ռաֆայելյան դպրոցը։ Բանաստեղծին գերում են Վերածնության շրջանի նկարչության ու քանդակագործության կոթողները իրենց առողջ և հյութեղ ռեալիզմով։ Նա հափշտակությամբ ընթերցում է նշանավոր գրողների երկերը, հատկապես տարվում է ռուս հանճարեղ գրող Լև Տոլստոյի և ֆրանսիացի մեծ մտածող Ժան-Ժակ Ռուսոյի գաղափարներով։
Վարուժանն առանձին սիրով ուսումնասիրում է Հայաստանի պատմությունը, հայ հին ու նոր գրականությունը։ Վենետիկում էլ նա գրում է առաջին բանաստեղծությունները՝ պանդուխտների կյանքի և 1896 թ. ջարդերի թեմաներով։
1905 թվականին բանաստեղծը մեկնում է Բելգիա և ընդունվում Գենտի համալսարանը։ Ուսանողական տարիները էական դեր են խաղում. նա սովորում է հասարակական և քաղաքական գիտություններ, ուսումնասիրում գրականություն և սոցիալական ուսմունքներ։
Վարուժանի գեղագիտական հայացքների ձևավորմանը նպաստում է նաև ֆլամանդացիների (բելգիացիների) բարձր կուլտուրան. նա խորազնին ուսումնասիրում է 17—18-րդ դարերի ռեալիստական նկարչությունը և տարվում 20-րդ դարի հռչակավոր բանաստեղծ էմիլ Վերհարնի պոեզիայով։
Ստանալով բարձրագույն կրթություն, բանաստեղծը 1909-ին վերադառնում է ծննդավայր։ Երկու տարի ուսուցչություն է անում Սեբաստիայի Արամյան վարժարանում, ապա 1911-ին տեղափոխվում Եվդոկիայի (Թոքատի) ազգային ճեմարան։ 1912-ին Վարուժանը հրավիրվում է Պոլսի Բերայի վարժարան՝ տեսչի պաշտոնով։
Այս տարիներին Վարուժանի բանաստեղծությունները լայն ճանաչման են արժանանում։ Նա դառնում է Պոլսի գրական շրջանների ազդեցիկ դեմքերից մեկը, գրական հավաքույթների ոգին։ Տասը տարվա ընթացքում բանաստեղծը գրում է չորս գիրք՝ «Սարսուռներ», «Ցեղին սիրտը», «Հեթանոս երգեր» և «Հացին երգը»։ Գրում է նաև նոթեր, հոդվածներ, կատարում է թարգմանություններ։
1915 թվականն էր։ Վարուժանը շարունակում էր լրացնել գյուղի չքնաղ երգերի՝ «Հացին երգի» շարքը, պատրաստվում էր գրել «Հայկական հոմերագիրք» ժողովածուն, ուր պետք է տեղավորեր հին հայկական առասպելների ու ավանդությունների մշակումները, երազում էր ամբողջովին մշակել «Սասնա ծռեր» ժողովրդական էպոսը։
Բայց վրա հասավ արյունալի աղետը։ Արտերը ներկվում էին արյունով։ Բանաստեղծի խոսքերով ասած կյանքը մորթվում էր արտերի մեջ, միտքը՝ գանգի մեջ։ Այս ողբերգական օրերի զոհերից մեկը եղավ Վարուժանը։ Թուրք մարդասպանները աքսորի ճանապարհին, Չանղըրի քաղաքի մոտ մի ձորում հոշոտեցին 31-ամյա բանաստեղծին։

1. Դուրս գրել 10 հատ հատուկ անուն:

2.Տեքստից դուրս գրել 1-ական պարզ և 1-ական բարդ նախադասություններ:

3.Դ. Վարուժանը ինչպիսի կյանքով է ապրել:

4.Դպրոցական արձակուրդները պատանին որտեղ էր անցկացնում: 

5.Նա որտեղ է մեծացել:

Դանիել Վարուժան

English 15.04.2016

Grammar exercises- /Questions/

                                                                    Going to the Teather

special-հատուկ
ballet-բալետ
Unfortunately-ցավոք
scenery-դեկորացիա
seat-նստավայր 
quarter-եռամսյակ


                                                                  My first day visit to the Bolshoy

programme-ծրագիր
performance-կատարում
applause-ծափահարություններ
opera-օպերա

Համո Սահյան, բանաստեղծություններ

Մանուել

Մանուելն ապրել և ստեղծագործել է Վասպուրականում: Նրա մասին 

տեղեկություններ է հաղորդում Թովմա Արծրունու պատմությունը  շարունակող 

Անանուն պատմիչը՝ անվանելով նրան «իմաստուն և հանճարեղ ճարտարապետ»:

Մանուելը մասնակցել է Վանի միջնաբերդի վերաշինությանը, Ոստան քաղաքի 

միջնաբերդի և պալատական համալիրի կառուցմանը: Արծրունյաց 

թագավորության 

հոգևոր և քաղաքական կենտրոնի՝ Աղթամարի բերդաքաղաքում կառուցել է 

Արծրունիների պալատը, հարակից շենքերն ու Սբ Խաչ եկեղեցին: 

Բերդաքաղաքն ունեցել է իր նավահանգիստը՝ շրջապատված պաշտպանական

շինություններով, բարձրաբերձ պարիսպներով, որոնց

երկարությամբ կառուցված էին շտեմարաններ, զինանոցներ,

արհեստանոցներ,վաճառատներ: Քաղաքաշինական կարևոր կառույցը միջնաբերդն էր՝ կղզու բարձրադիր մասում:

Մանուելի կառույցներից ամենանշանավորը Սբ Խաչ եկեղեցին  է, որն իր 

հորինվածքով հարազատ է Ավան-Հռիփսիմեի տիպի քառախորան 

հուշարձաններին: Հատկապես բարձրարվեստ է Սբ Խաչի պատկերագրական 

համակարգը. եկեղեցու պատերը պարագծով շրջառում են պատկերաքանդակների 

6 գոտիներ՝ յուրահատուկ հմայք ու գրավչություն հաղորդելով կառույցին: 

Ճակատներին տեղադրված են 4 ավետարանիչների խոշոր, ողջ հասակով 

բարձրաքանդակները: Ճակատային հարթություններում քանդակների 

բարձրարվեստ համադրությունը, միասնությունն ու փոխկապվածությունը հասցված են կատարելության: 

Սբ Խաչ եկեղեցու պատկերաքանդակներն ազդել են ինչպես հայկական 

քանդակագործության հետագա զարգացման, այնպես էլ Վասպուրականի 

մանրանկարչության դպրոցի ձևավորման վրա: Հուշարձանն արժեքավոր է նաև 

ներսի բարձրարվեստ որմնանկարներով, որոնք զգալիորեն վնասված են:

Տրդատ

Տրդատ ճարտարապետ , Բագրատունիհարստության դարաշրջանի հայ ճարտարապետ և քանդակագործ։ Շինարարություն է ծավալել հիմնականում Շիրակում։ Նրանից հետո, երբ Աշոտ Գ թագավորը 961թ. տեղափոխեց մայրաքաղաքը Կարսից Անի, այնտեղ տեղափոխվեց նաև կաթողիկոսական աթոռը։ Տրդատը կառուցեց Անիի մայր տաճարը և կաթողիկոսարանի շենքը։ Ըստ հայ պատմիչների վկայության, այն բանից հետո, երբ Կոստանդնուպոլսում երկրաշարժից հետո փլվել է Սբ. Սոֆիայի մայր տաճարի գմբեթը, Տրդատն է հրավիրվում այն վերականգնելու համար։ Նա գմբեթը կառուցում է 4 մույթերի վրա, տալով նրան հայկական ճարտարապետական ոճ, ապա կամարի վրա հայերեն տառերով գրում է Տրդատ ‌։ Այդ աշխատանքներն ավարտվում են 994թ.։

Վավեր վկայություններ կան, որ նա կառուցել է Արգինայի կաթողիկոսարանի Կաթողիկե եկեղեցին, Գագկաշեն Սբ. Գրիգոր եկեղեցին։ Տրդատին է վերագրվում Հաղպատի վանքի ամենահին եկեղեցու՝ Սբ. Նշանի, Սանահինի վանքի Սբ. Ամենափրկիչ, Մարմաշենի վանքի գլխավոր եկեղեցին, Անիի Սբ. Փրկիչ եկեղեցին, Արգինայի կաթողիկոսարանի համալիրը, Անիի Սմբատաշեն պարիսպի և այլ հուշարձանների կառուցումը։

Մոմիկ

Կենսագրություն

Մոմիկն ապրել ու գործել է 13- 14-րդ դարերում, Հայաստանում։ Ապրել է Երիցակ վարպետի հետ, որին նա իր պապն էր համարում՝ սակայն նրա պապը չէր։ Երիցակի հետ նա փախել է Անիից և ապրել մի գյուղում շատ աղքատ։

Ենթադրվում է, որ նա իր գործունեությունը սկսել է Կիլիկիայում՝ 1283 թվականին Կեռան թագուհու պատվերով մի Ավետարան ծաղկելով և այդպես հայտնի դառնալով։ Եղել է Օրբելյան տան նկարիչ-ճարտարապետը։ Մի անգամ պատմիչ Ստեփանոս Օրբելյանը Նորավանք է հրավիրում քառասուն քարգործների՝ ամենաարագը մի մատնաչափ խաչ քանդակելու, ուր հաղթում է տասնվեցամյա Մոմիկը, որի արդյունքում Ստեփանոս Օրբելյանն ասում է, «Եթե քարը նրա կամքին ենթարկվում է մոմիկի պես, ապա եկեք նրան և առաջին մրցանակը տանք և Մոմիկ մականունը»:

Իր որոշ աշխատանքների տակ նա դրել է «Մոմիկ վարպետ» ստորագրությունը, որով էլ հայտնի է եղել։

Մահացել է 1333 թվականին Վայոց Ձորի Ամաղու գյուղի մոտ գտնվող Նորավանքում։

Жалоба деревев, ծառերի գանգատը

1.`
Մեր տված փայտից կրակ են անում, տուն տաքացնում, թոնիրը վառում, կերակուր եփում, փափուկ հաց թխում, ուտում կշտանում, բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում: Մեր գերաններից շինում են տներ, գոմեր, մարագներ, ժամեր ու վանքեր, մեր տախտակներից ՝ հատակ, առաստաղ, աթոռ, պահարան, սեղան, նստարան, դուռ ու պատուհան և այլ շատ տեսակ կահ և կարասիք. բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում:

Из  нашей дравы делают огонь, согревают дом, сжигают печку,преготовляют еду,выпекают хлеб,кушают, но  про нас не вспоминают, нас не защищают, а нас вырубают и уничтожают. Из нашего бревна  строют дома , амбары, часовни и храмы, а также пол, потолок, стул, шкаф, окна и двери, и нас не вспоминают. Нас рубят  бецпощадно портят и униятожают.

2.

Կամուրջ են շինում ՝գետերով անցնում. սայլեր են շինում ՝ամեն ինչ կրում. գութան են շինում հողերը հերկում. լուծ, սամի շինում եզ, գոմեշ լծում, օրորոց շինում ՝մանկիկ օրորում. քանոն են շինում ՝տետրակներ տողում, նավեր են շինում ՝ծովի մեջ լողում... բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում: Ով չի տանձ կերել կամ կարմիր խնձոր, նուռ ու սերկևիլ, կեռաս ու սալոր, դեղձ կարմրաթշիկ, ծիրան անուշիկ: Ապա խաղողը. և քանի տեսակ կանաչ ու կարմիր, թուխ - թուխ ու սպիտակ, և այդ ամենը մարդիկ են ուտում... Բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում:

Խելոք մանուկներ, դուք որ մեծանաք, մեծ մարդիկ դառնաք, մեզ խնայեցեք, մեզ պահպանեցեք և ձեր հանդերում, ձեր այգիներում ծառեր տնկեցեք...

Строят мосты` через рек. Строят телеги, чтобы увозить вещи.строят плуги, чтобы землю пахать. Строят ярми, чтобы прягать буйволи, строят люулки `качать малышей. Строят линейки`тетради линовать, строят корабли, чтобы плавать в море … Но нас не споминали, но нас не охраняют, а жестока рубят, нас испортят, губят. Кто не ел грушу или красную яблоку, гранату и айву, черешню и сливу, персик краснощекий, абрикос милый. Так же виноград и сколько разного зеленый и красный, смугловатый и белый, и все это едят люди. Но нас не споминали, но нас не охраняют, а жестока рубят, нас испортят, губят.Умные малыши, когда вы выростите, истаните взрослыми, нас будете берея, нас будете охранят и в ваших полях, в ваших  садах посадите деревя.